Pomoc Psychologiczno-Pedagogiczna

Psycholog wyjaśnia- Rozwój emocjonalny w wieku szkolnym

Co to znaczy rozwijać się emocjonalnie?

Rozwój emocjonalny to proces, w którym dziecko uczy się rozpoznawać, rozumieć i wyrażać emocje – zarówno swoje, jak i innych osób. W wieku szkolnym (czyli mniej więcej od 6 do 12 roku życia) emocje stają się coraz bardziej złożone. Dziecko zaczyna rozumieć, że można czuć kilka rzeczy naraz – np. być jednocześnie dumne i trochę przestraszone. „Emocje to kompas, który pomaga nam odnaleźć się w świecie ludzi.” Szkoła – miejsce nauki i emocji Pójście do szkoły to ogromna zmiana. Nowe obowiązki, nauczyciele i grupa rówieśników to prawdziwy trening emocjonalny. Dziecko uczy się: współpracować z innymi, znosić porażki i cieszyć się z sukcesów, panować nad złością i rozczarowaniem, okazywać empatię i pomoc kolegom. Ważne, by w tym czasie czuło akceptację i zrozumienie ze strony dorosłych. Każda emocja – nawet trudna – ma swoje znaczenie i może być początkiem nauki o sobie. „Nie ma złych emocji. Są tylko takie, które trudniej nam zrozumieć.” Rola rodziny i nauczycieli. Rodzice i nauczyciele są przewodnikami dziecka w świecie emocji. To od ich reakcji zależy, czy dziecko nauczy się, że można o uczuciach mówić otwarcie. W domu warto rozmawiać o tym, jak minął dzień, co sprawiło radość, a co było trudne. W szkole – chwalić nie tylko za wyniki, ale też za życzliwość, wytrwałość i współpracę. „Dziecko nie uczy się emocji z książki, lecz z tego, jak dorośli reagują na jego świat.” Dlaczego to takie ważne? Dzieci, które potrafią rozpoznawać i kontrolować swoje emocje: lepiej radzą sobie ze stresem, są bardziej pewne siebie, łatwiej budują relacje, uczą się skuteczniej, bo emocje wspierają pamięć i koncentrację. Rozwój emocjonalny jest więc podstawą do nauki, przyjaźni i późniejszego dorosłego życia. „Serce i rozum powinny iść razem – wtedy człowiek naprawdę się rozwija.”

Pozytywne emocje To uczucia, które motywują i sprawiają, że nauka staje się przyjemniejsza. Radość – gdy coś się uda, np. dobra ocena, pochwała nauczyciela, udana zabawa na przerwie. Duma – gdy uczeń pokona trudność, np. nauczy się czegoś trudnego lub pomoże komuś. Sympatia i przyjaźń – gdy czuje się akceptowany w grupie, ma z kim porozmawiać i spędzać czas. Zaciekawienie – kiedy temat lekcji jest interesujący, inspirujący lub związany z pasją. Spokój i zadowolenie – gdy w szkole panuje miła atmosfera, a nauczyciele są życzliwi. „Najłatwiej się uczymy wtedy, gdy czujemy się dobrze i bezpiecznie.” Trudniejsze emocje Te emocje nie są złe — po prostu informują, że coś jest dla ucznia ważne lub trudne. Lęk / niepewność – np. przed sprawdzianem, oceną lub wystąpieniem przed klasą. Smutek – gdy coś nie wyjdzie, ktoś skrytykuje albo gdy pojawia się konflikt z kolegą. Złość / frustracja – gdy coś idzie nie po myśli ucznia, np. nauczyciel niesprawiedliwie oceni lub ktoś go zdenerwuje. Wstyd – kiedy popełni się błąd przy innych albo coś się nie uda. Znudzenie / zniechęcenie – gdy lekcje wydają się za długie lub mało ciekawe. „Każda emocja ma znaczenie – warto ją zauważyć i nazwać, zamiast udawać, że jej nie ma.” Jak można sobie radzić z emocjami w szkole? Rozmawiać z kimś zaufanym – nauczycielem, pedagogiem, rodzicem. Nazwać emocję: „Jestem zły, bo…”, „Czuję się smutny, gdy…”. Odpoczywać i robić to, co sprawia przyjemność. Uczyć się empatii – zauważać, co czują inni. „Rozumienie emocji to klucz do dobrych relacji i sukcesu w nauce.”

Psycholog wyjaśnia- "Jak rozpoznać dziecko w kryzysie"

1. Zmiana funkcjonowania Psycholog zawsze patrzy na zmianę w zachowaniu, emocjach lub relacjach: dziecko było spokojne → stało się drażliwe, agresywne lub wycofane, dawniej chętnie chodziło do szkoły → teraz odmawia, ma bóle brzucha lub głowy, miało kontakt z rówieśnikami → teraz izoluje się, siedzi samo, nie odpisuje znajomym. To nie pojedyncze zachowanie, ale nagła lub utrzymująca się zmiana jest kluczowa.

2. Objawy emocjonalne Psycholog zwraca uwagę na: silne emocje nieadekwatne do sytuacji (np. wybuch płaczu z błahego powodu), nadmierny lęk, niepokój, trudności z zasypianiem, koszmary, poczucie winy, bezradności, braku sensu, utrata zainteresowań (rzeczy, które wcześniej sprawiały radość).

3. Objawy behawioralne (zachowania) wybuchy złości, impulsywność, agresja, autoagresja (np. drapanie się, uderzanie, celowe zadawanie bólu), uciekanie z domu, szkoły, spadek wyników w nauce, trudności z koncentracją, używanie wulgaryzmów, prowokacyjne zachowania (często to sygnał wołania o uwagę).

4. Objawy somatyczne (ciało reaguje) bóle brzucha, głowy, nudności bez przyczyny medycznej, brak apetytu lub przeciwnie – objadanie się, problemy ze snem, moczenie nocne, tiki.

5. Ryzyko depresji lub myśli samobójczych Psycholog zawsze ocenia, czy dziecko: mówi o braku sensu życia, używa słów typu: „nikt mnie nie lubi”, „lepiej, żebym zniknął”, odcina się od kontaktu z bliskimi, rozdaje swoje rzeczy, porządkuje „pożegnania”.

Takie sygnały zawsze wymagają natychmiastowej reakcji – rozmowy i kontaktu ze specjalistą.

CZĘŚĆ 2. Ujęcie rodzica – jak rozpoznać i pomóc

1. Obserwuj codzienność Rodzic najlepiej zna swoje dziecko. Zwróć uwagę na: zmiany w nastroju, sposobie mówienia, apetycie, śnie, kontaktach, częste zdania typu: „jestem głupi”, „nic mi się nie uda”, „nie mam przyjaciół”.

2. Stwórz przestrzeń do rozmowy Nie pytaj od razu:

„Co się stało?”

Spróbuj: „Widzę, że coś Cię martwi. Chcesz, żebyśmy o tym pogadali?” „Zauważyłam, że jesteś smutny. Jest coś, co mogłoby Ci pomóc?”

Ważne: słuchaj bez oceniania i bez natychmiastowych rad. Dziecko potrzebuje zrozumienia i bezpieczeństwa, nie analizy.

3. Daj wsparcie przez codzienność Stały rytm dnia, sen, posiłki, ruch. Ogranicz nadmiar bodźców (ekranów, mediów). Dawaj sygnał: „Zawsze możesz do mnie przyjść.” Chwal za wysiłek, nie tylko za wynik.

4. Kiedy szukać pomocy specjalisty Jeśli przez ponad 2–3 tygodnie dziecko: ma silne emocje, które utrudniają mu naukę i kontakty, mówi o braku sensu, ma objawy somatyczne bez przyczyny, wtedy warto zgłosić się do psychologa dziecięcego lub pedagoga szkolnego. W sytuacjach nagłych (np. gdy dziecko mówi o śmierci, samookaleczeniu) – natychmiast: telefon zaufania dla dzieci i młodzieży: 116 111 dla dorosłych i rodziców: 800 100 100

5. Co może pomóc rodzicowi Być z dzieckiem w kryzysie to też obciążenie. Rodzic powinien: rozmawiać z bliskimi o swoich emocjach, nie obwiniać się („to nie Twoja wina, że dziecko cierpi”), skorzystać z konsultacji rodzinnej lub psychoedukacyjnej, dbać o własny odpoczynek i spokój – dziecko czuje emocje dorosłych.

P	W	Ś	C	P	S	N
					1	2
3	4	5	6	7	8	9
10	11	12	13	14	15	16
17	18	19	20	21	22	23
24	25	26	27	28	29	30